OSMANLIDA KADIN ELI

Kadınların Osmanlı’da ne kadar önemli işlere imza attığını ve ne kadar toplum için önemli olduğunu tarih bizlere bir bir sunmaktadır.Günümüzde kadınlara karşı  yapılanlar toplumun ne kadar tarihten uzak yaşadığının da bir kanıtıdır.Tarih boyunca kadınlar alçak gönüllülükle pek çok işin üstesinden gelmişlerdir. Kadın duyarlılığı kendini daha çok sosyal sorumluluk bağlamında göstermiştir.

Eskiden hayır kurumu adı ile günümüzde yardımlaşma dernekleri olarak oluşturulan pek çok sivil toplum örgütünün başında kadınlar bulunmaktadır. Yardımseverliğin yanı sıra, eğitime, kültüre, bilgilenmeye önem veren kadınlar tarihimizin çeşitli dönemlerinde okullar, kütüphaneler ve hatta sağlık kuruluşları oluşturup bunların kesintisiz hizmet vermelerini sağlamada etkin rol oynamışlardır.

Osmanlı döneminde kadınlar tarafından kurulan kütüphanelerin vakfiyeleri (bugünkü adıyla yönetmelikleri) incelendiği zaman bir kuruluş olarak kütüphanenin işleyişi ile ilgili bütün ihtiyaçlarının düşünüldüğü görülmektedir. Kütüphane de görev alacak Hafız-ı Kütüplerin (uzman kütüphaneciler), kâtiplerin (sekreter ya da yazman), mücellitlerin (cilt ustası) v.b. görevleri, verilecek ücretler, sağlanacak sosyal imkânlar ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir.

Osmanlı döneminde , İstanbul’da kadınlar tarafından kurulan dokuz adet kütüphane vardır, bunlar kuruluş sırasıyla;

1- Nurbanu Sultan (1582)

2- İsmihan Sultan (1582)

3- Turhan Sultan (1664)

4- Gülnüş Sultan (1712)

5- Saliha Sultan (1752)

6- Mihrişah Sultan (1795)

7- Bezmialem Sultan (1840)

8- Tiryal Hanım

9- Pertevniyal Sultan (1871)

kütüphaneleridir.

Bu kütüphanelerin kitapları günümüzde vakıflarının adları ile büyük kütüphanelerde ayrı ayrı saklanmaktadır. Vakıf Kütüphaneleri eskiden Evkaf Nezaretine (Vakıflar Bakanlığına) bağlı iken 1924 yılında 3 Mart 1924 tarih 430

sayılı “Tevhid-i Tedrisat” bugünkü adıyla “Öğretimi Birleştirme” yasasıyla Milli Eğitime bağlanmışlardır. Günümüzde ise kamuya ait kütüphaneler Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlıdır.